Stel je voor: je hebt een belangrijke presentatie op school of een cruciale wedstrijd. Plots krijg je buikpijn, hartkloppingen, of zelfs hoofdpijn. Herkenbaar? Dan heb je waarschijnlijk al een glimp opgevangen van wat psychosomatiek is.
Wat is Psychosomatiek?
Psychosomatiek is een fascinerend vakgebied binnen de geneeskunde dat onderzoekt hoe onze geest (psyche) invloed kan hebben op ons lichaam (soma). Het draait om de connectie tussen mentale en fysieke gezondheid. Dus, die keer dat je misselijk werd van de zenuwen? Dat was een psychosomatisch verschijnsel!
Hoe Werkt Het?
Ons lichaam en onze geest zijn voortdurend in gesprek met elkaar. Als je gestrest bent, kan je lichaam dit ‘vertalen’ naar fysieke klachten. Dit komt omdat stress bepaalde hormonen zoals adrenaline en cortisol vrijmaakt, die allerlei reacties in je lichaam kunnen veroorzaken. Dit kan variëren van milde symptomen zoals een droge mond of zwetende handen, tot meer ernstige klachten zoals chronische pijn of zelfs hartproblemen.
Voorbeelden van Psychosomatische Klachten
- Spanningshoofdpijn: Veel mensen ervaren hoofdpijn door stress. Dit komt vaak door spierspanning in de nek en schouders. Een studente die zich voorbereidt op haar eindexamens kan bijvoorbeeld dagelijks last hebben van hoofdpijn zonder duidelijke fysieke oorzaak.
- Buikpijn: De darmen reageren sterk op emoties. Stress en angst kunnen leiden tot buikpijn, diarree of constipatie. Een man die in een gespannen werkomgeving werkt, kan regelmatig last hebben van een prikkelbare darm.
- Huidproblemen: Stress kan huidklachten zoals eczeem of psoriasis verergeren. Een jonge vrouw die door een stressvolle scheiding gaat, merkt dat haar eczeem veel erger wordt.
- Hartkloppingen: Angst en paniek kunnen ervoor zorgen dat je hart sneller gaat slaan. Een jongen die last heeft van faalangst kan regelmatig het gevoel hebben dat zijn hart uit zijn borstkas bonst voor een belangrijke toets.
- Rug- en nekpijn: Chronische stress kan leiden tot spierspanning in de rug en nek, wat pijn en stijfheid kan veroorzaken. Een man die voortdurend onder druk staat op zijn werk, kan dagelijks met rugpijn wakker worden.
Praktijkvoorbeelden
Voorbeeld 1: De Perfectionistische Student
Anna, een 16-jarige student, voelt voortdurend de druk om perfect te presteren. Ze begint te merken dat ze regelmatig hoofdpijn krijgt, vooral tijdens toetsweken. Ondanks dat ze voldoende slaapt en gezond eet, blijft de hoofdpijn terugkomen. Na een bezoek aan de huisarts en een gesprek met een psycholoog, realiseert Anna zich dat haar hoofdpijn verband houdt met haar perfectionistische neigingen en de stress die ze zichzelf oplegt. Door middel van cognitieve gedragstherapie leert ze haar perfectionisme te beheersen en merkt ze dat haar hoofdpijn aanzienlijk vermindert.
Voorbeeld 2: De Overwerkte Professional
Mark, een 45-jarige projectmanager, heeft te maken met constante deadlines en een hoge werkdruk. Hij begint last te krijgen van buikpijn en hartkloppingen, vooral tijdens belangrijke vergaderingen. Zijn huisarts kan geen lichamelijke oorzaak vinden voor zijn klachten en verwijst hem naar een psychosomatisch fysiotherapeut. Door middel van ontspanningstechnieken en ademhalingsoefeningen leert Mark hoe hij zijn stress beter kan beheersen. Dit helpt niet alleen zijn fysieke klachten te verminderen, maar verbetert ook zijn algehele welzijn.
Voorbeeld 3: De Jonge Moeder
Lisa, een 30-jarige moeder van twee jonge kinderen, heeft te maken met een stressvolle thuissituatie en krijgt regelmatig huiduitslag. Haar dermatoloog merkt op dat haar huidproblemen verergeren tijdens periodes van hoge stress. Lisa wordt doorverwezen naar een psycholoog, die haar helpt om met stress om te gaan door middel van mindfulness en meditatie. Na enkele maanden merkt Lisa dat haar huiduitslag aanzienlijk is verminderd en ze zich zowel mentaal als fysiek beter voelt.
Wat Kun Je Doen met Psychosomatiek?
Het mooie van psychosomatiek is dat je veel kunt doen om jezelf te helpen. Hier zijn een paar tips:
- Mindfulness en Meditatie: Door mindfulness te beoefenen, leer je in het moment te leven en stress los te laten. Meditatie kan je helpen om je geest te kalmeren en je lichaam te ontspannen.
- Cognitieve Gedragstherapie (CGT): CGT helpt je om negatieve gedachten te herkennen en te veranderen. Dit kan helpen om je stressniveau te verlagen en daarmee je lichamelijke klachten te verminderen.
- Lichaamsbeweging: Regelmatige beweging helpt om stresshormonen te verminderen en endorfines vrij te maken, wat je een goed gevoel geeft.
- Ademhalingsoefeningen: Diepe ademhalingsoefeningen kunnen je helpen om je zenuwstelsel te kalmeren en je lichaam te ontspannen.
- Praat erover: Soms kan het delen van je zorgen en angsten met een vriend, familielid of therapeut al een enorme opluchting zijn.
- Energetisch Lichaamswerk: Energetisch lichaamswerk, zoals reiki, acupunctuur en craniosacraal therapie, kan helpen bij het in balans brengen van de energie in je lichaam. Deze methoden richten zich op het herstellen van de energiestroom, wat kan helpen om zowel mentale als fysieke klachten te verminderen. Energetisch lichaamswerk benadrukt de subtiele energieën in ons lichaam en hoe deze energieën kunnen worden beïnvloed door onze emoties en mentale toestand.
Waarom is Psychosomatiek Belangrijk?
Het begrijpen van de link tussen geest en lichaam kan je helpen om beter voor jezelf te zorgen. Het geeft je tools om niet alleen je mentale gezondheid, maar ook je fysieke gezondheid te verbeteren. Bovendien zorgt het ervoor dat je bewuster wordt van hoe je emoties je lichaam beïnvloeden, zodat je eerder kunt ingrijpen voordat klachten chronisch worden.
Slotgedachte
Psychosomatiek is als een brug tussen twee werelden: die van je gedachten en die van je fysieke welzijn. Energetisch lichaamswerk kan een waardevolle aanvulling zijn in deze benadering, door zich te richten op het subtiele energiesysteem van het lichaam. Door aandacht te besteden aan beide kanten, kun je een gezonder, gelukkiger leven leiden. Dus de volgende keer dat je stress hebt en je lichaam begint te protesteren, weet je wat er aan de hand is en, nog belangrijker, wat je eraan kunt doen!
Dit artikel is geschreven door Mandy van den Dolder, Holistisch Therapeut en Mindset Mentor bij CompleetZijn.
